فلج بل یا فلج بلز

فلج بل یا فلج بلز شکلی از فلج موقت صورت است که بر فعالیت ‌های فرد، ارتباطش با دیگران، عزت نفس و کیفیت زندگی تاثیر می ‌گذارد. این مشکل وقتی رخ می ‌دهد که عصبی که حرکات یک طرف صورت را کنترل می‌ کند، ملتهب شود. فلج بل معمولاً با حس ناگهانی ضعف و ناتوانی یا فلج یک طرف صورت شروع می‌ شود.

هشدار: این علائم نشان دهنده بیماری ای شدیدتر مثل سکته هم هستند. اگر هر نوع ضعف و ناتوانی در صورت مشاهده کردید مراقبت های سریع پزشکی دریافت کنید.

اگر ضعف همراه با مسائل زیر است، سریعا با اورژانس تماس بگیرید:

• • درد در گوش، گونه یا دندان

• • از دست دادن حس صورت

• • سرگیجه

• • ضعف دست و پا

• • تغییر در بینایی

• • تب

• • سردرد

 

فلج بل یا فلج بلز چیست؟

فلج بل شکلی از فلج موقت صورت است که روی فعالیت ‌های هر روزه فرد، ارتباطش با دیگران، عزت نفس و کیفیت زندگی تاثیر می‌ گذارد. این مشکل وقتی رخ می‌ دهد که عصبی که حرکات یک طرف صورت را کنترل می‌ کند ملتهب شود. فلج بل معمولاً به یک باره به وجود آمده و درجات مختلفی از ضعف و ناتوانی در صورت ایجاد کرده. اما به صورت کاملاً طبیعی بهبود می ‌یابد.

در ۷۰ درصد از موارد، افرادی که مبتلا به فلج کامل صورت ( و ۹۴ درصد از بیماران فلج جزئی ) می شوند، طی ۶ ماه بهبود می یابند. با این وجود ۳۰ درصد از بیماران به هیچ وجه کاملاً بهبود نمی یابند. با این که علت فلج بل مشخص نیست، تصور می شود علت بعضی موارد فلج، ویروس هرپس باشد.

 

سایر عوامل پرخطر عبارتند از:

بارداری، اضافه وزن، فشار خون بالای مزمن، دیابت، عفونت تنفسی فوقانی و پره اکلامپسی شدید ( که فقط در بارداری رخ می دهد ). بیماری های مختلف دیگری هم احتمالا باعث بروز فلج بل شوند مثل تروما، بیماری ‌های مادرزادی، جراحی ها و تومورها.

 

چه حسی دارد؟

فلج بل معمولاً با ضعف و ناتوانی به یک باره یک طرف صورت رخ می ‌دهد. حس می کنید نمی‌ توانید یک طرف صورت را تکان دهید. این مشکل به سرعت بدتر شده و سایر علائم عبارتند از:

 

• • ناتوانی در بستن چشم در نقطه درگیر شده

• • به پایین افتادن قسمت درگیر شده طی چند ساعت

• • اشک آلود شدن یا خشک شدن چشم درگیر شده

• • درد داخل گوش یا پشت گوش قسمت درگیر شده

• • حساسیت به صدا

• • جاری شدن آب از دهان

• • از دست دادن حس چشایی

• • مشکل در صحبت کردن به علت ضعف اطراف دهان

 

 

تشخیص فلج بل

اغلب پزشکان حرکات صورت را مثل پلک زدن، بالا بردن ابرو، لبخند زدن، اخم کردن و سایر حرکات بررسی می کنند و ممکن است حتی ام.آر.آی هم تجویز کنند تا بیماری ‌های جدی تر مثل تومور یا سکته را تشخیص دهند. به محض تشخیص بیماری، پزشک به احتمال زیاد فلج بل را تشخیص داده و توصیه به انجام درمان با فیزیوتراپیست می ‌کند.

پس از تشخیص فلج بل، معمولاً داروهای استروئیدی جهت کاهش ورم اطراف عصبی که مسئول کنترل حرکات صورت است تجویز می شود. در برخی موارد، داروهای ضد ویروس هم تجویز و مشورت با فیزیوتراپیست توصیه خواهد شد.

درمان فلج بل:

اولین نکته در درمان فلج بلز استراحت دادن به بیمار تا ۷ الی ۱۰ روز بعد از وقوع بیماریست، بعد از این زمان بلافاصله باید فیزیوتراپی برای بیمار شروع شود.

• درمان فیزیوتراپی: تحریک الکتریکی؛ برای تقویت عضلات صورت در زمان عدم انتقال پیام عصبی و جلوگیری از آتروفی عضلانی.

 

• تمرینات درمانی: مهمترین بخش برای راه اندازی و طبیعی شدن میمیک صورت تمریناتی است که توسط فیزیوتراپیست تجویز می‌شود.

 

• طب سوزنی ژاپنی: یکی از موثرترین و زود بازده ترین راه‌ها برای بازگشت عصب صورت اعمال سوزن روی نقاط طب سوزنی ژاپنی است، اثرات این روش در بسیاری از افراد در جلسه اول نمایان می‌شود. این روش توسط محمدعلی حیدردوست، فیزیوتراپیست و آکوپانکچریست، در فیزیوتراپی سپید، انجام میشود.

 

• لیزر درمانی: برای رشد عصب صورت مدالیته ی بسیار کارآمد و از نظر علمی اثبات شده است.

 

• مگنت تراپی: توسط امواج الکترومغناطیسی یون‌های مورد نیاز جهت رشد عصب به ناحیه صورت القا می‌شود.

 

متخصص فیزیوتراپی چگونه به درمان فلج بل کمک می کند؟

در چند روز اول تا اولین هفته بعد از شروع بیماری، فیزیوتراپیست بیماری فرد را ارزیابی کرده و موارد زیر را هم انجام می ‌دهد:

• • بررسی تاریخچه پزشکی و عمل های جراحی یا بیماری‌ های دیگر

• • بررسی زمان شروع علائم کنونی و این که چه چیزی آن ها را بدتر یا بهتر می ‌کند

• • هدایت معاینه فیزیکی، تمرکز روی تشخیص الگوهای ضعف صورت که توسط فلج بل به وجود می ‌آیند یعنی:

• • حرکات ابرو

• • بستن ‌چشم

• • توانایی استفاده از گونه حین لبخند

• • توانایی استفاده از لب ها در زمان غنچه کردن لب

• • توانایی مکیدن گونه به داخل و بین دندان ها

• • بالا بردن لب بالایی

• • بالا و پایین آوردن لب پایین

متخصص فیزیوتراپی به سرعت موارد زیر را انجام می دهد:

• • آموزش نحوه مراقبت از صورت و چشم به بیمار

• • آموزش مدیریت فعالیت های روزانه در زمان بروز فلج بل

• • توضیح راه های درمانی. در این صورت علائم و نشانه های بهبودی را خواهید فهمید.

• • ارزیابی پیشرفت و تعیین این مورد که نیاز به ارجاع به متخصص در صورت عدم پیشرفت وجود دارد یا خیر.

 

محافظت از چشم

اولویت، محافظت از چشم است. عدم توانایی بستن کامل و سریع چشم، این عضو حساس را در معرض آسیب و مشکلاتی همچون خشکی ‌چشم یا جمع شدن مواد زاید در آن قرار می ‌دهد.

این مواد زائد قرنیه را خراش می دهند و ممکن است بینایی فرد به طور دائم آسیب ببیند. فیزیوتراپیست به سرعت روش محافظت از چشم را آموزش می دهد مثل:

• • استفاده از چشم بند های دست دوز یا آماده

• • تنظیم ساعت جهت استفاده از قطره چشمی در زمان ‌های مقرر

• • بستن ‌چشم با انگشت با دقت هر چه تمام

اگر حرکات بخشی از صورت ناقص است، تراپیست چند ورزش صورت برای انجام در منزل آموزش می دهد.

این ورزش ها یاد می دهند سمت ضعیف صورت حرکت کرده و هر دو طرف به صورت یکسان قابلیت حرکت داشته باشند.

یکی از ورزش ها فوت کردن آرام است.

در طول دوران نقاهت

فیزیوتراپیست به بیمار کمک می کند الگوی سالم حرکات صورت را به دست بیاورد. دوران نقاهت چالش برانگیز و سخت است چون:

• • معمولاً توانایی اجرای حالات و حرکات مختلف صورت، اتوماتیک وار و غریزی است. یعنی با این توانایی زاده می‌ شوید و نباید از قبل درباره نحوه اجرای آنها فکر کنید.

• • برخلاف سایر عضلات بدن، در عضلات صورت سنسورهایی که به مغز تمامی جزئیات درباره نحوه حرکت را بگوید وجود ندارد.

فیزیوتراپیست در این دوره سخت، مربی بیمار خواهد بود و ورزش هایی جهت بهبود حرکات صورت بر پایه مشکلات خاص حرکتی او آموزش می دهد.

این ورزش ها در طول دوره نقاهت ممکن است تغییر کنند.

ورزش های آغازین

در مراحل اولیه، وقتی در انجام حرکات صورت مشکل پیدا می ‌کنید تراپیست ورزش‌ هایی می‌ آموزد که باعث شروع حرکات صورت می شوند.

تراپیست طرز قرارگیری صورت جهت حرکت آسان را نشان داده ( که دامنه حرکتی کمکی نامیده می شود ) و می آموزد چگونه بیمار عضلات صورتش را فعال کند.

ورزش های تسهیل کننده

به محض توانایی در شروع حرکات عضلات صورت، تراپیست ورزش هایی جهت افزایش فعالیت عضلات، قوی کردن عضلات و افزایش توانایی استفاده از آنها برای زمانی طولانی تر را طراحی می کند.

ورزش هایی برای کنترل حرکات

تراپیست ورزش هایی جهت نیل به اهداف زیر برنامه ریزی می کند:

• • بهبود هماهنگی عضلات صورت

• • تصحیح حرکات صورت جهت عملکرد های خاص همچون صحبت یا بستن چشم

• • تاثیر حرکات جهت حالات مختلف مثل لبخند

• • اصلاح الگوهای غیر طبیعی حرکات صورت که در طول دوران نقاهت رخ می دهند

ریلکسیشن

در دوران نقاهت، ممکن است اسپاسم صورت یا پرش ناگهانی داشته باشید. فیزیوتراپیست ورزش‌ هایی جهت کاهش این حرکات ناخواسته ترتیب می ‌دهد.

همچنین تراپیست به بیمار یاد می ‌دهد هر وقت عضلات صورتش فعال شدند و یا اگر در حال استراحتند، آن را تشخیص دهد.

با دانستن نحوه برقراری ارتباط با عضله صورت و سپس متوقف کردن آن قادر خواهید بود عضلات صورت را به خواسته خود ریلکس کرده و از میزان اسپاسم و پرش های ناگهانی بکاهید.

بعد از بهبودی فلج بل

برخی افراد احتمالاً در حرکت دادن صورت بعد از بهبودی هم دچار مشکل شوند و همین امر سبب می شود نگران بازگشت فلج صورت باشند.

با این وجود بازگشت فلج صورت در بیماری فلج بل بسیار غیر محتمل و نادر است.

مشکلات جدید در حرکات صورت بیشتر به علت افزایش قدرت عضلات صورت بدون بهبود توانایی هماهنگی و کنترل حرکات است.

به منظور پیشگیری از این مورد، فیزیوتراپیست نشان می ‌دهد از چه حرکاتی در صورت خود، در طول دوران نقاهت دوری کنید. مثلاً انجام حرکات زیر ممکن است منجر به الگوهای غیر نرمال عضلات صورت شوند:

• • سعی در انجام حرکات اغراق شده و زیادی در صورت و انقباض زیاد عضلانی مثل خندیدن های بسیار و طولانی مدت

• • آدامس جویدن با قدرت هر چه تمام

• • بادکنک بازی کردن با تمام قوا برای به کار انداختن عضلات صورت

تراپیست به بیمار آموزش می دهد از صورتش به شکل طبیعی استفاده کند و سعی در محدود کردن حالات صورت خود نداشته باشد، صرفاً به خاطر این که ظاهرش متفاوت به نظر می ‌رسد.

 

برای درمان فلج بل به چه متخصص فیزیوتراپی نیاز است؟

همه فیزیوتراپیست ها از طریق تحصیلات و تجربه آماده درمان بیماری ها یا آسیب ها هستند. شاید بخواهید موارد زیر را در نظر بگیرید:

• • فیزیوتراپیستی که در درمان مشکلات نورولوژیکی مجرب است. برخی فیزیوتراپیست ها تمرکزشان فقط روی مشکلات نورولوژیکی است.

• • فیزیوتراپیستی که متخصص بالینی است و دارای برد تخصصی و فلوشیپ فیزیوتراپی نورولوژیکی ست و هم زمان دانش، آگاهی، تجربه و مهارت کافی را دارد.

توصیه ‌هایی در زمان جستجو برای فیزیوتراپیست:

• • به توصیه خانواده، دوستان و سایر پزشکان گوش کنید.

• • وقتی برای گرفتن وقت ملاقات با مرکز فیزیوتراپی تماس می گیرید، درباره تجربه تراپیست مورد نظر در درمان فلج بل یا فلج جزئی بپرسید.

• • در اولین جلسه درمانی با فیزیوتراپیست آماده باشید و علائم خود را کامل و مفصل توضیح دهید و بگویید چه کارهایی علائم را بدتر می‌ کنند.

---