تفاوت دیسک کمر با سیاتیک
دیسک کمر شامل خروج بخشی از دیسک بین دو مهره کمری و فشار بر روی اعصاب و بافت‌های اطراف است. این بیرون زدگی ممکن است در چند مهره کمری ایجاد شود. علائم آن شامل درد، تورم، تحریک اعصاب و کاهش حساسیت است. سیاتیک به مجموعه علائمی مثل درد، احساس سوزش، بیحسی یا ضعف ناشی از فشردگی عصب سیاتیک اطلاق می‌شود که از پایین کمر تا پاها امتداد دارد. وقتی ریشه‌های اعصاب کمر در پایین کمر فشرده و یا تحریک می‌شود سیگنال درد یا علائم نورلوژیک به اندام‌های تحتانی ارسال می‌شود و سیاتیک یا رادیکولوپاتی کمر اتفاق می‌افتد.
در سالیان اخیر مشاهده شده است که اغلب بیمارانی که دچار کمردرد شده و به پزشک مراجعه کرده‌اند، با تشخیص اشتباه از سوی پزشک مواجه شده‌اند؛ در واقع پزشک کمر درک ناشی از دیسک کمر را با سیاتیک اشتباه گرفته و متاسفانه درمان نادرستی را پیش می‌گیرد. این موضوع بهانه‌ای شد تا ما در این مقاله به تفاوت دیسک کمر با سیاتیک در تمامی حوزه‌های مورد نیاز بپردازیم.
فرق سیاتیک با دیسک کمر چیست؟
برای درک بهتر از تفاوت دیسک کمر و درد سیاتیک در این قسمت هر یک بطور جداگانه توضیح داده شده است:
سیاتیک
عصب سیاتیک بزرگ‌ترین عصب بدن انسان است. این عصب که در ستون فقرات قرار گرفته است از 5 ریشه‌ی عصبی تشکیل شده است. اختلال در عملکرد این عصب که در طول پشت پا قرار گرفته است میتواند باعث سوزش، مور مور شدن و درد به هنگام نشستن و راه رفتن شود.
سیاتیک به‌عنوان عارضه به حساب نخواهد آمد بلکه یک علامت خواهد بود، درد سیاتیک دردی است که از قسمت باسن و لگن شروع شده و تا پایین پا منتشر می‌شود، این مسئله در اکثر اوقات با درد پایین کمر و تا حد کمتری، درد پاها همراه است. کلیپ زیر میتواند به درک بهتر موضوع کمک کند.
علائم درد عصب سیاتیک
اغلب هنگامی که ریشه‌های عصب سیاتیک تحت فشار قرار بگیرند، علائم سیاتیک بروز میکند؛ در این قسمت به بررسی علائم سیاتیک خواهیم پرداخت:
- از دست رفتن حس در ناحیه پوست انگشتان پا مخصوصاً انگشت شست و دوم
- دشواری در بلندکردن پاشنه پا یا راه رفتن روی نوک پا
- ضعف در عضلات ران و لگن
- درد لگن، نواحی داخلی زانو، ران، باسن و ساق پا
- دشواری در بلند کردن انگشت شست پا و حرکت دادن مچ پا
- از دست دادن حس داخل ساق پا
- کاهش رفلکس حرکتی زانو و مچ پا
- ضعف عضلات باسن و ساق پا
دیسک کمر
دیسک کمر غالباً به عنوان فتق دیسک، دیسک متورم یا دیسک پاره شده شناخته می‌شود و به معنای تغییر شکل دیسک بین مهره‌ها به صورت طبیعی است، هنگامی که هسته داخلی دیسک بین مهره‌ای از لایه بیرونی رباط‌های اطراف آن بیرون بریزد، فتق دیسک اتفاق می‌افتد. اگر دیسک متورم به یکی از عصب‌های کمر فشار وارد کند، درد به تمام قسمت‌هایی که توسط آن تغذیه می‌شوند انتشار پیدا میکند. برای درمان دردهای دیسک کمر معمولا به دکتر فیزیوتراپیست متخصص دیسک کمر مراجعه می کنند.
علائم دیسک کمر
دیسک کمر به دو نوع خفیف و شدید تقسیم می‌شود که هرکدام علائم مخصوص به خود را دارند، در این قسمت به بیان این علائم خواهیم پرداخت:
- کمردرد هنگام سرفه، عطسه یا هر حرکت ناگهانی (دیسک کمر خفیف)
- درد در قسمت پایانی کمر (دیسک کمر خفیف)
- احساس سوزن‌سوزن در ران پا (دیسک کمر خفیف و متوسط)
- شدید شدن درد هنگام ایستادن یا راه رفتن (دیسک کمر خفیف و متوسط)
- ضعف و بیحسی در پاها و کمر (دیسک کمر متوسط وشدید)
- درد پاها در دیسک کمر یکی دیگر از علائم مهم است (دیسک کمر متوسط و شدید)
- درد عمیق در ناحیه کمر و افزایش آن طی چند ماه (دیسک کمر متوسط و شدید)
- منتشرشدن درد به پایین اندام تحتانی و افزایش آن با حرکت و راه رفتن (دیسک کمر شدید)
- شدید شدن درد با نشستن یا خم‌شدن روبه‌جلو (دیسک کمر شدید)
- حساسیت موضعی در ناحیه کمر (دیسک کمر شدید)
علل و عوامل خطر دیسک کمر و سیاتیک
دیسک فتق کمر و درد سیاتیک ممکن است شروع ناگهانی داشته باشد، اما معمولاً این بیماری به تدریج ظاهر می شود. دیسک های ستون فقرات آب زیادی در خود دارند. وجود آن به دیسک‌ها کمک میکند تا انعطاف‌پذیر بمانند و ضرباتی که در طول روز به ستون فقرات وارد می‌شود را جذب کنند. با گذشت زمان، این ساختارها خشک می‌شوند، پوسته بیرونی سخت دیسک را شکننده‌تر و مستعد ترک و پارگی می‌کنند.
علل شایع ایجاد علائم دیسک کمر و سیاتیک
- جنسیت: مردان دو برابر بیشتر در معرض خطر فتق کمر قرار دارند. همین امر احتمال ابتلا به سیاتیک را نیز بیشتر میکند.
- سن: شایع‌ترین گروه سنی برای ایجاد علائم دیسک کمر و سیاتیک، سنین 35 تا 50 سال است. بعد از سن 80 سالگی، معمولاً این بیماری علائمی ایجاد نمی کند.
- حرکات تکراری جسمی: مشاغلی که در آن نیاز به بلند کردن اجسام سنگین است، بیماران را در معرض خطر بیشتری برای ایجاد دیسک‌های فتق کمری و سیاتیک قرار می‌دهد.
- چاقی: وقتی ستون فقرات وزن بیشتری را تحمل کند، تحت فشارهای بیشتری قرار می‌گیرد. در واقع، بیماران چاق 12 برابر بیشتر از دیگران محتمل هستند فتق دیسک داشته باشند.
- سابقه خانوادگی: افرادی که سابقه خانوادگی فتق دیسک دارند، بیشتر از سایرین احتمال دارد نشانه‌های دیسک کمر و سیاتیک در آنها بروز کند.
- سیگار کشیدن: نیکوتین جریان خون دیسک‌ها را محدود میکند. این باعث تشدید فتق دیسک می‌شود. دیسک‌های تخریب شده احتمالاً دچار پارگی و ترک می‌شوند و منجر به فتق می‌شوند.
درمان سیاتیک
امروزه روش‌های مختلف برای درد عصب سیاتیک وجود دارد که این روش‌ها شامل موارد زیر هستند:
دارو
- مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئید (NSAIDs): مصرف این داروها باعث کاهش تورم و التهاب و تسکین درد بیمار مبتلا به سیاتیک می شود.
- مصرف داروهای شل کننده‌های عضلانی: از داروهای شل کننده عضلات در درمان سیاتیک به منظور کاهش اسپاسم استفاده می‌شود.
- مصرف داروهای ضد افسردگی: یکی از روش های درمان سیاتیک مصرف داروهای ضد افسردگی مانند: آمی تریپتیلین نیز با کاهش انتقال پیام های درد در ب مغز موثر است. این داروها همچنین می تواند باعث افزایش مسکن درد طبیعی به نام اندورفین در بدن انسان شوند.
درمان سیاتیک با فیزیوتراپی
طب سوزنی: یکی از سریعترین و مؤثرترین مدالیته های درمانی برای درمان درد سیاتیک است که مکانیزم اثر آن بر روی عضلاتی است که از بین آنها عصب سیاتیک عبور می کند و باعث کاهش فشار عضلانی روی عصب سیاتیک می شود، در کنار این کار در کلینیک فیزیوتراپی سپید از “طب سوزنی ژاپنی” برای بلاک کردن عصب سیاتیک و از بین بردن درد در مدت زمان بسیار کوتاه می توان استفاده نمود.
لیزرپرتوان: برای از بین بردن التهاب عصب سیاتیک و متعاقب آن کاهش درد و احساس حساسیت عصب سیاتیک بهترین گزینه است. با توجه به عمق زیاد ناحیه ای از باسن که عصب سیاتیک از آن عبور میکند لیزرپرتوان در بین انواع لیزرهای مورد استفاده در فیزیوتراپی تنها گزینه ایست که می تواند تا عمق یاد شده نفوذ کند.
تمرینات درمانی: بسته به تشخیص اولیه و ناحیه درگیر تمرینات کششی و تقویتی مناسب توسط متخصص فیزیوتراپی برای بیمار تجویز میگردد، بنا به توصیه متخصص فیزیوتراپی محمدعلی حیدردوست در صورت تجویز تمرینات توسط افراد فاقد صلاحیت در امر تشخیص و درمان آسیب های جبران ناپذیری متوجه بیمار خواهد شد.
